Nsobi! Ndi muweesi wa bya mateeka alabika okufuna diguli mu mateeka. Okusoma amateeka kikulu nnyo mu Uganda ne mu nsi yonna. Diguli eno ekuleetera okumanya amateeka n'engeri gye gakola mu bulamu bwa bulijjo. Ezimu ku nsonga enkulu ez'okufuna diguli eno mulimu:
Okuyingira essomero ly'amateeka mu Uganda, weetaaga okumaliriza S.6 n'okufuna amannya amalungi mu masomo ag'ekitiibwa. Essomero ly'amateeka e Makerere lyetaaga amannya 15 oba okusingawo mu masomo 3 ag'ekitiibwa. Olina okuba nga omaze emyaka 18 egy'obukulu. Okugeza ku kigezo eky'okuyingira ekiyitibwa Law School Admission Test (LSAT) nakyo kiyamba okwongera ku mukisa gw'okuyingira.
Osoma n’engeri y’okukola emisango mu kkooti n’okuwoza. Waliwo n’okugenda mu kkooti okwetegereza engeri amateeka gye gakozesebwamu.
Mirimu ki egy’okola ng’omaze okufuna diguli mu mateeka?
Diguli mu mateeka ekuwa emikisa mingi egy’emirimu egy’enjawulo. Oyinza okukola nga:
-
Omuwolereza mu kkooti oba mu kampuni
-
Omulamuzi mu kkooti z’amateeka
-
Omukozi w’ebyamateeka mu gavumenti oba mu bitongole ebirala
-
Omuwi wa magezi ku nsonga z’amateeka mu kampuni
-
Omunnyonnyozi w’amateeka mu ttendekero ly’amateeka
Waliwo n’emikisa gy’okukola mu bitongole eby’ensi yonna ebikola ku ddembe ly’abantu n’enkulaakulana.
Migaso ki egiri mu kufuna diguli mu mateeka?
Okufuna diguli mu mateeka kirina emigaso mingi gy’omuntu ne ggwanga:
-
Kikuwa obumanyi obw’amateeka obukuyamba okumanya eddembe lyo n’obuvunaanyizibwa bwo
-
Kikuleetera emikisa gy’emirimu egy’enjawulo egy’okukolera mu Uganda ne mu nsi endala
-
Kikuyamba okutumbula enkulaakulana y’eggwanga ng’oyita mu kugonjoola ebizibu mu ngeri y’amateeka
-
Kikuleetera ensimbi ennungi kubanga abalamuzi n’abawolereza basasulwa obulungi
Bizibu ki ebiyinza okugaana omuntu okufuna diguli mu mateeka?
Waliwo ebizibu ebimu ebiyinza okulemesa omuntu okufuna diguli mu mateeka:
-
Ensimbi ezeetaagisa okusasula yunitako ziyinza okuba nnyingi eri abantu abamu
-
Okusoma kwetagisa obudde bungi n’okwegendereza, kiyinza okuzibuwalira abamu
-
Okufuna emirimu egy’amateeka kiyinza okuba ekizibu olw’okubeerawo kw’abalamuzi abangi
-
Amateeka gakyuka buli kiseera, kyetagisa okuyiga buli kiseera
Ngeri ki ez’okufuna obuyambi ku nsonga z’amateeka mu Uganda?
Waliwo engeri nnyingi ez’okufuna obuyambi ku nsonga z’amateeka mu Uganda:
-
Ebitongole ebiyamba abantu ku bwereere nga Legal Aid Clinic of the Law Development Centre
-
Abawolereza abakola ku bwereere mu bitongole ng’ekya Uganda Law Society
-
Obuwayi bw’amateeka obukola ku nsonga z’abantu abatali basobola nga Legal Aid Project
-
Ebibiina by’abawolereza ebiwa obuyambi ku nsasaana entono nga FIDA Uganda
Bino biyamba abantu abatali basobola okufuna obuyambi ku nsonga z’amateeka.
Mu bufunze, okufuna diguli mu mateeka kiwa omukisa gw’okumanya amateeka n’okuyamba abantu abalala. Kiwa n’emikisa mingi egy’emirimu egy’enjawulo. Wadde nga waliwo ebizibu ebimu, emigaso mingi nnyo eri omuntu ne ggwanga.
