Wat u moet weten over het gebruik van verlaten huizen in Nederland in 2025

Wist u dat er in 2025 in Nederland geen wettelijke manier bestaat om verlaten huizen zomaar te claimen? Juridisch blijft eigendom beschermd, ook bij langdurig leegstand. Het is dus niet toegestaan een leegstaand huis zonder toestemming in gebruik te nemen.

Waarom is er geen eenvoudige manier om verlaten huizen te claimen?

Het Nederlandse vastgoedrecht is streng en beschermt eigendomsrechten zorgvuldig. Een onbewoond of verlaten woning blijft eigendom van een persoon, bedrijf of instelling zolang daar geen wettelijk besluit over is genomen. Ook procedures zoals eigendom door verjaring (bezitsverjaring) zijn strikt en vereisen doorgaans langdurig en onafgebroken bezit en gebruik onder bepaalde voorwaarden, iets wat in de praktijk zelden leidt tot eigendom zonder toestemming.

Daarnaast besteedt de overheid aandacht aan bescherming van woningen en de woonruimtevoorraad. Een woning kan onbewoond worden verklaard of worden gesaneerd, maar dat gebeurt via procedures door gemeenten of woningcorporaties en niet via directe claims door derden.

Wat kunt u wel doen bij woningnood of interesse in verlaten panden?

Hoewel verlaten huizen niet “geclaimd” kunnen worden, zijn er mogelijkheden om sneller toegang te krijgen tot sociale huurwoningen of passende huisvesting via gemeenten. Dit gebeurt echter binnen het kader van de sociale woningmarkt en omvat niet het overnemen van privé-eigendommen.

Urgentiebeschikking aanvragen

Personen die in acute woonnood verkeren kunnen bij de gemeente een urgentiebeschikking aanvragen.
Dit is vooral bedoeld voor sociale huurwoningen; het verleent een voorrangspositie bij de toewijzing van sociale woningen.
Een urgentiebeschikking vereist aantoonbare noodsituaties zoals maatschappelijke, medische of sociale urgentie, inkomenscriteria en bewijs dat de aanvrager al het mogelijke heeft gedaan om zelf woonruimte te vinden.
De aanvraag verloopt via het college van burgemeester en wethouders van de betreffende gemeente en moet worden voorzien van bewijsstukken zoals inkomensverklaringen en huur- of eigendomsdocumenten.
Deze beschikking betekent echter geen recht op eigendom of gebruik van verlaten particuliere panden.

Contact met gemeenten en deskundigen

Bij vragen over mogelijke overname, renovatie of aankoop van verlaten panden is het verstandig om contact op te nemen met de gemeente.
Gemeenten kunnen informatie verstrekken over bestemmingsplannen, vergunningen en eventuele beleidsregels die betrekking hebben op leegstaande of verpauperde gebouwen.
Juridische adviezen en begeleiding via vastgoedjuristen of gespecialiseerde adviseurs zijn vaak noodzakelijk om juridische mogelijkheden te onderzoeken, bijvoorbeeld bij langdurige leegstand en mogelijke onteigeningsprocedures.

Waarom kan bijzondere bijstand ook niet ingezet worden om verlaten huizen te claimen?

De Beleidsregels Bijzondere bijstand en minimaregelingen van 2025 richten zich op het ondersteunen van mensen met financiële uitdagingen. Deze bijstanden zijn bestemd voor noodzakelijke kosten die het dagelijks leven en het wonen ondersteunen, zoals huur, woonkosten en zorg. Er is geen enkele regeling binnen bijzondere bijstand om te helpen bij het verkrijgen, overnemen of opknappen van verlaten woningen zonder dat men daar al legaal eigenaar van is.

Overwegingen en tips voor wie geïnteresseerd is in verlaten huizen

Vastgoed aankopen: Vaak is de enige legale manier om een verlaten huis te verkrijgen via aankoop van de eigenaar of via een openbare verkoop, bijvoorbeeld bij executieveilingen.
Leegstand en beheerbeleid: Sommige gemeenten voeren beleid om leegstand aan te pakken en stimuleren eigenaren tot verkoop of herbestemming. Soms bieden gemeenten zelf mogelijkheden om zulke panden te verwerven via hun vastgoedbeheer.
Verjaringseigendom (bezitsverjaring): Dit juridisch begrip bestaat, maar is in Nederland zeer strikt en praktisch moeilijk toepasbaar. Dat betekent dat langdurige bezetting zonder toestemming van eigendom kan leiden tot eigendomsrecht, maar alleen onder strenge voorwaarden en meestal na meer dan 20 jaar onafgebroken bezit.
Wettelijke procedures: In uitzonderingsgevallen kan de gemeente onbewoonbaar verklaarde woningen onteigenen om stadsvernieuwing te stimuleren, maar dit is een complex proces dat niet zomaar door burgers gestart kan worden.
Sociale huurwoningen: Personen met urgente woonproblemen kunnen via het aanvragen van een urgentiebeschikking terechtkomen in sociale huurwoningen en zodoende snel een woning toegewezen krijgen, maar dit is géén proces om verlaten huizen te claimen.

Er bestaat in 2025 geen officiële en directe procedure om verlaten huizen te claimen in Nederland. Vastgoed is strikt beschermd door het eigendomsrecht en verlaten panden blijven eigendom van hun rechtmatige eigenaar. Wie woonruimte zoekt in Nederland en urgent gehuisvest wil worden, kan aan een gemeente een urgentiebeschikking voor sociale woningen aanvragen, maar kan daarmee geen privé-eigendom van verlaten woningen opeisen.

Voor informatie over specifieke gevallen van verlaten panden is het raadzaam contact op te nemen met de gemeente en juridisch advies in te winnen. Gemeenten kunnen ook informeren over gemeentelijke plannen rond leegstand of mogelijke aankopen via openbare procedures. Zoekt u in 2025 woonruimte, richt u dan vooral op legale woningtoewijzing via gemeenten en woningcorporaties.

Bronnen

Vrijwaring: Alle inhoud, inclusief tekst, grafieken, afbeeldingen en informatie, op of beschikbaar via deze website is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden. De informatie en materialen op deze pagina’s en de daarin vermelde voorwaarden, bepalingen en beschrijvingen kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd.

Onderwijs & Carrière